Trong thời gian vừa qua, Trung Quốc vừa đệ trình Ban thư ký WTO về Bản Báo cáo Rà soát chính sách thương mại giai đoạn 2022-2024 với một số thay đổi liên quan đến nhiều lĩnh vực trong đó có đề cập đến cơ hội thương mại biên giới giữa Trung Quốc với các nước láng giềng trong đó có Việt Nam. Thương mại biên giới giữ một vị trí quan trọng trong việc phát triển kinh tế của cả Việt Nam và Trung Quốc. Hai nước Việt Nam và Trung Quốc với vị trí địa lý gần gũi và mối quan hệ lịch sử lâu dài, đã hình thành những cơ hội thương mại đa dạng và phong phú. Việc khai thác những cơ hội này không chỉ giúp hai nước tăng trưởng kinh tế mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển xã hội và văn hóa.
Thương mại biên giới Việt - Trung gần đây tạo ra nhiều lợi ích kinh tế cho cả hai bên. Đầu tiên, việc giao lưu hàng hóa giúp nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ. Các doanh nghiệp có thể tiếp cận nguồn hàng phong phú từ đối tác, từ đó cải thiện hiệu suất kinh doanh. Ngoài ra, việc mở rộng thị trường tiêu thụ cũng là một trong những lợi ích thiết thực. Khi các sản phẩm được xuất khẩu sang Trung Quốc, các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ tăng doanh thu mà còn xây dựng thương hiệu trên thị trường quốc tế. Cuối cùng, thương mại biên giới còn thúc đẩy đầu tư và phát triển hạ tầng. Khi doanh nghiệp nước ngoài đặt chân vào thị trường Việt Nam, điều này không chỉ tạo ra công ăn việc làm mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.
Không chỉ dành cho các doanh nghiệp lớn, thương mại biên giới còn là cơ hội vàng cho các doanh nghiệp nhỏ. Những doanh nghiệp có khả năng tiếp cận các nguồn lực từ thị trường Trung Quốc sẽ có nhiều cơ hội để mở rộng quy mô và nâng cao khả năng cạnh tranh. Việc tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ giúp những doanh nghiệp này tăng cường khả năng phát triển bền vững. Đồng thời, họ cũng có thể tận dụng những hỗ trợ từ chính phủ trong việc tiếp cận công nghệ và kỹ thuật mới.
Việt Nam và Trung Quốc có nhiều mặt hàng có thể giao thương lẫn nhau. Việc hiểu rõ những tiềm năng này sẽ tạo cơ sở cho việc phát triển thương mại. Ngành nông nghiệp là một trong những lĩnh vực có nhiều tiềm năng nhất trong thương mại biên giới. Việt Nam nổi tiếng với các sản phẩm như gạo, cà phê, trà và trái cây. Trong khi đó, Trung Quốc cũng có nhu cầu cao về thực phẩm sạch và an toàn. Việc xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc không chỉ giúp nông dân Việt Nam nâng cao thu nhập mà còn tạo ra cơ hội để quảng bá thương hiệu nông sản Việt. Bên cạnh đó, ngành công nghiệp cũng có nhiều cơ hội phát triển mạnh mẽ. Việt Nam hiện đang là một trong những trung tâm sản xuất của khu vực, với các ngành dệt may, điện tử và chế biến thực phẩm. Sự gia tăng nhu cầu từ thị trường Trung Quốc về các sản phẩm công nghiệp sẽ mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam. Ngoài ra, việc hợp tác trong lĩnh vực công nghệ cao cũng là một trong những hướng đi tiềm năng cho cả hai bên.
Mặc dù có nhiều cơ hội, nhưng thương mại biên giới cũng gặp phải không ít thách thức. Việc nhận diện và giải quyết các vấn đề này là rất cần thiết để tối ưu hóa lợi ích từ mối quan hệ thương mại. Một trong những thách thức lớn nhất là chính sách thương mại giữa hai nước. Việc thay đổi thường xuyên trong các quy định và thủ tục hải quan có thể gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc hoạch định chiến lược kinh doanh của mình.
Văn hóa kinh doanh giữa Việt Nam và Trung Quốc cũng là một yếu tố ảnh hưởng không nhỏ đến thương mại. Sự khác biệt trong cách ứng xử, giao tiếp và quản lý có thể dẫn đến hiểu lầm và xung đột trong quá trình hợp tác. Để giải quyết vấn đề này, các doanh nghiệp cần nâng cao khả năng giao tiếp và hiểu biết văn hóa. Các chương trình đào tạo về văn hóa kinh doanh có thể giúp doanh nghiệp Việt Nam tự tin hơn khi làm việc với các đối tác Trung Quốc.
Thương mại biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc mang lại nhiều cơ hội và thách thức. Việc khai thác triệt để những cơ hội này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả kinh tế mà còn góp phần xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa hai nước. Để đạt được điều này, cần có sự đồng lòng, hợp tác chặt chẽ từ cả chính phủ và doanh nghiệp. Chỉ khi vượt qua được những thách thức, chúng ta mới có thể tận dụng tối đa tiềm năng thương mại biên giới Việt-Trung, mang lại lợi ích cho cả hai bên trong thời gian tới./.
ThS. Đỗ Tuấn Hải
Trung tâm Tham vấn WTO và FTAs