Vào ngày 9 và 11 tháng 10 năm 2024, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã tổ chức Phiên đánh giá chính sách thương mại của Malawi, tập trung vào những tiến bộ mà quốc gia này đã đạt được trong việc cải thiện hạ tầng và thúc đẩy đa dạng hóa xuất khẩu. Cuộc họp đã thu hút sự quan tâm của các quốc gia thành viên, đặc biệt là trong bối cảnh Malawi đang nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào xuất khẩu thuốc lá và hướng tới các sản phẩm nông sản giá trị cao hơn.
1. Cải thiện hạ tầng giao thông và kết nối quốc tế:
Malawi đã thực hiện nhiều cải cách trong việc cải thiện kết nối hạ tầng, đặc biệt là mạng lưới đường sắt, nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh trong thương mại quốc tế. Các bước tiến quan trọng bao gồm:
- Khôi phục tuyến đường sắt Nkaya - Mchinji: Chính phủ Malawi, phối hợp với Công ty Đường sắt Trung Đông Phi (CEAR), đã khôi phục 283 km đường sắt từ Nkaya đến Lilongwe, giúp giảm thiểu các đoạn đường không hoạt động và tăng cường khả năng vận chuyển hàng hóa.
- Tái thiết tuyến đường sắt Sena: Việc phục hồi đoạn Limbe-Marka, đặc biệt là phần nối dài 72 km từ Marka đến Bangula, đã mang lại khả năng kết nối trực tiếp với cảng Beira của Mozambique, giúp thúc đẩy thương mại qua biên giới và giảm chi phí vận chuyển.
2. Đa dạng hóa xuất khẩu:
Malawi đã nhận ra sự cần thiết phải đa dạng hóa cơ cấu xuất khẩu của mình. Nhiều biện pháp đã được triển khai nhằm tăng cường xuất khẩu các sản phẩm nông sản có giá trị cao, bao gồm:
- Macadamia, đậu nành và lạc: Những loại nông sản này đang được khuyến khích sản xuất và xuất khẩu nhằm giảm sự phụ thuộc vào thuốc lá – một mặt hàng đã từng chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu xuất khẩu của Malawi nhưng đang suy giảm do các quy định quốc tế và nhu cầu thay đổi.
- Tăng cường cơ sở hạ tầng thương mại: Malawi đang đầu tư mạnh mẽ vào việc cải thiện các cơ sở hạ tầng liên quan đến thương mại, bao gồm các đường giao thông, nhà kho và cửa khẩu biên giới. Điều này giúp giảm chi phí vận chuyển và tăng tính hiệu quả trong chuỗi cung ứng.
3. Các biện pháp hỗ trợ xuất khẩu:
Để cải thiện khả năng xuất khẩu, Chính phủ Malawi đã thực hiện nhiều biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp, bao gồm:
- Đơn giản hóa thủ tục hải quan: Chính phủ đang tiến hành hiện đại hóa các thủ tục hải quan bằng việc áp dụng các nền tảng kỹ thuật số, giúp đẩy nhanh quy trình xuất nhập khẩu và giảm thiểu tình trạng chậm trễ.
- Tăng cường giá trị gia tăng: Chính phủ cũng khuyến khích các doanh nghiệp tăng cường giá trị gia tăng cho các sản phẩm nông sản trước khi xuất khẩu, nhằm nâng cao giá trị của hàng hóa và thu hút thêm nhiều thị trường quốc tế.
Phiên đánh giá chính sách thương mại của Malawi đã nhấn mạnh những bước tiến đáng kể trong việc cải thiện hạ tầng và đa dạng hóa cơ cấu xuất khẩu. Những nỗ lực này không chỉ giúp tăng cường khả năng cạnh tranh của Malawi trên thị trường quốc tế mà còn góp phần tạo ra nhiều cơ hội mới cho doanh nghiệp và người dân nước này. Với sự hỗ trợ từ WTO và các đối tác quốc tế, Malawi đang dần khẳng định vị thế của mình trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
TS. Trịnh Quốc Vinh
Trung tâm Tham vấn WTO và FTAs, VIOIT